با توجه به وسعت ایران زمین در ادوار مختلف تاریخ، نیاز به راههای مناسب و امن پیوسته وجود داشته و یکی از مشکلات حاکمان و صاحبان قدرت، حفظ امنیت و نگهداری این راه‌ها بوده است؛ در این رهگذر ساخت کاروانسرا‌ها به عنوان مکانی امن جهت استراحت و امنیت کاروانیان نقش بسیار مهمی ایفا می‌کرده. بناهای متعدد باقی مانده از این نوع، نشان از گسترش ساخت این بنا‌ها در ایران داشته است. بنایی که تاریخ با ارزش رشد و تکامل معماری این سرزمین را در خود نهفته دارد. این بنا‌ها در نقاط دور افتاده و صعب العبور ساخته می‌شدند و ظاهری ساده و باوقار دارند ولی تفکری که در پشت ساخت این بنا‌ها قرار دارد آن‌ها را به یکی از کاربردی‌ترین بناهای معماری در طول تاریخ ایران تبدیل کرده است. در حقیقت کاروانسرا‌ها را می‌توان مهمانسراهای امروزی دانست. سابقه ساخت این بنا‌ها به دوره هخامنشی یعنی حدود ۲۵۰۰ سال قبل باز می‌گردد. اوج شکوفایی کاروانسراهای ایران را می‌توان در دوره صفویه مشاهده کرد در این دوره و به خصوص دوران شاه عباس اول نوعی هماهنگی در ساخت کاروانسرا‌ها به وجود آمد، به نوعی می‌توان گفت ساخت کاروانسرا‌ها در این دوره بزرگ‌ترین فعالیت معماری مشخص سازماندهی شده است که برای تسهیل در امور حکومتی، تجارت، زیارت و دیگر انواع سفر در نظر گرفته شده بود. ساخت کاروانسرا‌ها تا دوره قاجار ادامه پیدا کرد. در این مجموعه بخش مهمی از کاروانسراهایی که پابرجا هستند و دسترسی به آن‌ها مقدور است عکاسی شده‌اند. دسته بندی کاروانسرا‌ها بر اساس طرح و نقشه: کاروانسراهای چند ضلعی کاروانسراهای دو ایوانی کاروانسراهای چهار ایوانی سایر اشکال کاروانسرا